بازار جهانی طلا در هفته‌های اخیر شاهد رشد کم‌سابقه‌ای بوده است؛ به‌گونه‌ای که انس جهانی طلا بارها سقف تاریخی جدیدی را ثبت کرده و سرمایه‌گذاران خرد و کلان را متوجه خود کرده است. اما پرسش اصلی کاربران این است که چرا انس جهانی طلا بدون توقف در حال رشد است و این موضوع چه اثری بر قیمت طلای ۱۸ عیار یا طلای آب شده دارد؟ در این مقاله از زرمینکس به زبانی ساده به این پرسش پاسخ می‌دهیم و 5 علت اساسی رشد انس جهانی را بررسی می‌کنیم.
۱. سیاست‌های پولی فدرال رزرو و نرخ بهره
یکی از مهم‌ترین محرک‌های افزایش قیمت انس جهانی طلا در هفته‌های اخیر، تغییر مسیر سیاست‌های پولی بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) بوده است. در نشست اخیر کمیته بازار آزاد (FOMC) که در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۵ برگزار شد، نرخ بهره فدرال فاندز پس از مدت‌ها ثبات، ۲۵ واحد پایه کاهش یافت و به محدوده ۴٫۰۰ تا ۴٫۲۵ درصد رسید. این تصمیم نقطه عطفی در بازارها بود، چرا که کاهش نرخ بهره به‌طور مستقیم هزینه فرصت نگهداری دارایی‌های بدون بازده مثل طلا را پایین می‌آورد و تقاضا برای آن را افزایش می‌دهد. علاوه بر این اقدام، مقامات فدرال رزرو نیز سیگنال‌های روشنی به بازار داده‌اند.
مِری دیلی، رئیس فدرال رزرو سان‌فرانسیسکو، در تاریخ ۲۴ سپتامبر اعلام کرد که احتمال دارد «کاهش‌های بیشتری در ماه‌های آینده لازم باشد».
در مقابل، چهره‌هایی مانند آستِن گولزبی هشدار داده‌اند که کاهش‌های شتاب‌زده می‌تواند خطر بازگشت تورم را تقویت کند.
حتی جروم پاول، رئیس کل فدرال رزرو، تاکید کرده که مسیر کاهش نرخ باید تدریجی و محتاطانه باشد تا از بی‌ثباتی در تورم جلوگیری شود.
بازارها اما برداشت خود را کرده‌اند: پس از همین یک کاهش، معامله‌گران سناریوی دو کاهش دیگر را تا پایان سال ۲۰۲۵ در قیمت‌ها لحاظ کرده‌اند. نتیجه این تغییر انتظارات، افت بازدهی اوراق خزانه‌داری و تضعیف شاخص دلار بوده است؛ عواملی که طلا را دوباره به‌عنوان دارایی جذاب برای سرمایه‌گذاران جهانی مطرح کرده و قیمت انس را به نزدیکی رکورد تاریخی ۳,۷۹۰ دلار رسانده است.
به همین دلیل است که تحلیلگران بین‌المللی رشد انس جهانی را بیش از هر چیز به سیاست‌های پولی آمریکا و کاهش نرخ بهره گره می‌زنند. در چنین شرایطی، طلا بار دیگر جایگاه خود را به‌عنوان پناهگاه امن و ابزار حفظ ارزش تثبیت کرده است.
۲. خرید گسترده طلا توسط بانک‌های مرکزی
یکی از دلایل اصلی رشد انس جهانی طلا در سال ۲۰۲۵، افزایش بی‌سابقه خرید بانک‌های مرکزی است. برخلاف گذشته که خریدهای رسمی بیشتر جنبه نمادین داشت، امروز بانک‌های مرکزی به‌طور جدی از طلا برای تنوع‌بخشی ذخایر ارزی و کاهش وابستگی به دلار استفاده می‌کنند.
طبق گزارش شورای جهانی طلا (WGC) در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵، بانک‌های مرکزی در مجموع ۲۴۴ تن طلا به ذخایر خود اضافه کرده‌اند. در بین این کشورها، لهستان با ۴۹ تن، چین با ۱۳ تن و آذربایجان با ۱۹ تن بیشترین خرید را ثبت کرده‌اند. در ماه می ۲۰۲۵ هم خرید خالص بانک‌های مرکزی حدود ۲۰ تن بود که در آن قزاقستان ۷ تن و ترکیه و لهستان هرکدام حدود ۶ تن به ذخایر خود افزودند.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد این روند در سال جاری ادامه خواهد داشت. تحلیل مؤسسه Metals Focus که توسط رویترز منتشر شد، نشان می‌دهد بانک‌های مرکزی در سال ۲۰۲۵ نیز به سمت خریدی نزدیک به ۱۰۰۰ تن طلا حرکت می‌کنند؛ در حالی که سال ۲۰۲۴ خرید آن‌ها به رکورد ۱۰۸۶ تن رسید.
از سوی دیگر، نظرسنجی سالانه WGC در سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که ۴۳٪ از بانک‌های مرکزی قصد دارند در ۱۲ ماه آینده ذخایر طلای خود را افزایش دهند و هیچ‌کدام از کاهش احتمالی صحبت نکرده‌اند. حتی ۹۵٪ از پاسخ‌دهندگان پیش‌بینی کرده‌اند که ذخایر طلای بانک‌های مرکزی جهان در آینده افزایش خواهد یافت.
این ارقام به‌روشنی نشان می‌دهد که حتی در قیمت‌های بالای فعلی، بانک‌های مرکزی همچنان خریدار جدی باقی مانده‌اند. به همین دلیل، این جریان تقاضای رسمی نوعی کف حمایتی قدرتمند برای بازار ساخته و اجازه نمی‌دهد انس جهانی طلا به راحتی وارد روند نزولی شود.
۳. ضعف دلار و افزایش جذابیت دارایی‌های امن
یکی از محرک‌های اصلی رشد انس جهانی طلا در روزهای اخیر، تضعیف شاخص دلار آمریکا بوده است. در تاریخ ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵، شاخص دلار (DXY) پس از انتشار داده‌های اقتصادی ضعیف‌تر از انتظار، به پایین‌ترین سطح سه‌ماهه خود سقوط کرد. این افت باعث شد هزینه خرید طلا برای سرمایه‌گذاران غیردلاری کاهش یابد و در نتیجه، تقاضا برای طلا افزایش پیدا کند.
گزارش رویترز نشان می‌دهد که در همان روز، انس جهانی طلا نزدیک به رکورد تاریخی ۳,۷۹۰ دلار باقی ماند؛ زیرا تضعیف دلار، انگیزه خرید را در میان سرمایه‌گذاران بین‌المللی تقویت کرده بود. این شرایط درست همان زمانی رخ داد که بازارها انتظار داشتند فدرال رزرو کاهش‌های بیشتری در نرخ بهره اعمال کند، موضوعی که به تضعیف بیشتر دلار دامن زد.
برای سرمایه‌گذاران، این معادله ساده است: هر چه دلار ضعیف‌تر شود، طلا به‌عنوان یک دارایی امن جهانی جذاب‌تر می‌شود. همین موضوع سبب شده است که حتی در روزهایی که بازار با اصلاح روبه‌رو می‌شود، طلا همچنان در محدوده‌های بالای قیمتی حفظ شود.
۴. ریسک‌های ژئوپولیتیکی و نگرانی‌های اقتصادی
یکی دیگر از محرک‌های مهم رشد انس جهانی طلا در ماه‌های اخیر، افزایش ریسک‌های ژئوپولیتیکی و نگرانی‌های اقتصادی در سطح جهان است. در سپتامبر ۲۰۲۵، خبرگزاری‌های بین‌المللی گزارش دادند که تداوم جنگ اوکراین، ناآرامی‌های خاورمیانه و اختلال در مسیرهای تجاری دریایی باعث افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن شده است. به‌ویژه حملات به مسیرهای کشتیرانی در دریای سرخ و تنش‌های مرزی در آسیا به‌عنوان عواملی ذکر شده‌اند که ریسک‌های سیستماتیک را بالا برده و سرمایه‌گذاران را به سمت طلا سوق داده است.
طبق گزارش رویترز، سرمایه‌گذاران در شرایطی که آینده اقتصاد جهانی با ابهام همراه است، تمایل بیشتری به خرید طلا پیدا کرده‌اند. هم‌زمان، افزایش قیمت نفت به دلیل محدودیت عرضه نیز نگرانی‌ها درباره بازگشت موج‌های تورمی را بیشتر کرده است. این شرایط ترکیبی از ریسک‌های سیاسی و فشارهای اقتصادی را به وجود آورده که هر دو به نفع طلا عمل می‌کنند.
به همین دلیل، تحلیلگران تأکید دارند که حتی اگر در کوتاه‌مدت اصلاح‌های قیمتی رخ دهد، حضور این ریسک‌ها نوعی حمایت بلندمدت برای انس جهانی ایجاد می‌کند و مسیر رشد قیمت را پایدارتر می‌سازد.
۵. پیش‌بینی‌ها و انتظارات بازار
یکی از عوامل مهمی که جریان نقدینگی را به سمت بازار طلا هدایت می‌کند، انتظارات صعودی تحلیلگران و بانک‌های بزرگ جهان است. در روزهای اخیر چندین مؤسسه مالی معتبر اهداف قیمتی جدیدی برای طلا اعلام کرده‌اند که همگی بر تداوم روند صعودی انس تأکید دارند:
-
Deutsche Bank در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۵ پیش‌بینی قیمت طلا برای سال ۲۰۲۶ را به ۴,۰۰۰ دلار افزایش داد. این بانک رشد تقاضای بانک‌های مرکزی، ضعف دلار و کاهش نرخ بهره فدرال رزرو را مهم‌ترین دلایل این هدف دانسته است.
-
JP Morgan اعلام کرده است که انس طلا می‌تواند تا سه‌ماهه دوم ۲۰۲۶ از مرز ۴,۰۰۰ دلار عبور کند. همچنین میانگین قیمت طلا در سه‌ماهه چهارم ۲۰۲۵ را حدود ۳,۶۷۵ دلار پیش‌بینی کرده است.
-
ANZ (بانک استرالیایی) در گزارشی تازه هدف پایان سال ۲۰۲۵ را ۳,۸۰۰ دلار برآورد کرده و احتمال داده است که قیمت تا ژوئن ۲۰۲۶ به ۴,۰۰۰ دلار برسد.
-
Goldman Sachs هم اعلام کرده در صورت افزایش ورود سرمایه‌گذاران، قیمت می‌تواند از ۴,۰۰۰ دلار عبور کند و سطح‌های بالاتری را در سال‌های آینده تجربه نماید.
-
در عین حال، برخی تحلیلگران مستقل مانند رنیشا چاینانِی هشدار داده‌اند که پیش از رسیدن به این اهداف، احتمال یک اصلاح ۵ تا ۶ درصدی در کوتاه‌مدت وجود دارد.
این پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که نگاه بازار همچنان صعودی است و حتی اگر در کوتاه‌مدت اصلاحاتی رخ دهد، افق میان‌مدت و بلندمدت طلا همچنان مثبت ارزیابی می‌شود. همین انتظارات صعودی باعث شده جریان نقدینگی به سمت طلا حفظ شود و انس جهانی در نزدیکی رکوردهای تاریخی باقی بماند.
ارتباط انس جهانی با قیمت طلای ۱۸ عیار در ایران
بازار طلای ایران به‌طور مستقیم تحت تأثیر انس جهانی طلا و نرخ دلار آزاد قرار دارد. هر تغییری در این دو متغیر کلیدی، بلافاصله در قیمت طلای ۱۸ عیار منعکس می‌شود. در شرایط فعلی (پایان سپتامبر ۲۰۲۵)، انس جهانی طلا در محدوده ۳,۷۵۰ تا ۳,۷۹۰ دلار در نوسان است و نرخ دلار در بازار آزاد حدود ۱۱۰ هزار تومان معامله می‌شود. حاصل این ترکیب، رسیدن قیمت طلای ۱۸ عیار به حدود ۱۰ میلیون تومان برای هر گرم بوده است؛ عددی که بسیاری از خریداران خرد را شگفت‌زده کرده است.
برای درک بهتر این رابطه، می‌توان به فرمول ساده زیر اشاره کرد:
قیمت طلای ۱۸ عیار = (انس جهانی × نرخ دلار × ضریب تبدیل) ÷ ۴٫۳۲
به همین دلیل، وقتی انس جهانی به سقف تاریخی نزدیک می‌شود و هم‌زمان دلار در سطح بالای ۱۱۰ هزار تومان قرار می‌گیرد، بازار داخلی بدون توجه به رکود یا رونق تقاضا، شاهد جهش قیمت است. این وضعیت نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران ایرانی نمی‌توانند بازار داخلی طلا را جدا از تحولات بین‌المللی تحلیل کنند. حتی اگر تقاضای مصرفی در بازار داخل کاهش پیدا کند، صرفاً رشد انس جهانی و دلار کافی است تا طلای ۱۸ عیار مرزهای روانی جدیدی مثل ۱۰ میلیون تومان را پشت سر بگذارد.
جمع‌بندی
رشد بدون توقف انس جهانی طلا حاصل مجموعه‌ای از عوامل بین‌المللی است؛ از سیاست‌های پولی فدرال رزرو و کاهش نرخ بهره گرفته تا خریدهای گسترده بانک‌های مرکزی، ضعف دلار آمریکا، تشدید ریسک‌های ژئوپولیتیکی و انتظارات صعودی بازار. همین ترکیب، طلا را به امن‌ترین پناهگاه دارایی در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی تبدیل کرده است.
در ایران، اثر این تحولات جهانی با نرخ ارز داخلی گره خورده است. به همین دلیل، وقتی دلار در بازار آزاد به محدوده ۱۱۰ هزار تومان می‌رسد، حتی بدون رشد شدید تقاضای مصرفی، قیمت طلای ۱۸ عیار به‌سادگی مرز ۱۰ میلیون تومان برای هر گرم را پشت سر می‌گذارد. این ارتباط مستقیم نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران ایرانی باید علاوه بر بازار داخلی، به دقت تحولات جهانی را نیز رصد کنند.
در نهایت، باید به خاطر داشت که سرمایه‌گذاری در طلا همیشه با ریسک و نوسان همراه است. تصمیم‌گیری درست نیازمند آگاهی از هر دو جبهه، یعنی بازارهای بین‌المللی و شرایط اقتصادی داخل کشور است. در زرمینکس ما تلاش می‌کنیم با تحلیل‌های دقیق، به‌روز و داده‌محور، مسیر سرمایه‌گذاری آگاهانه و هوشمندانه را برای کاربران هموار کنیم.
