چقدر طلا برای خروج از کشور مجاز است؟

قوانین خروج طلا از ایران؛ چه مقدار می‌توان همراه داشت؟

مطابق مقررات رسمی گمرک ایران، خروج طلا توسط مسافران دارای محدودیت‌های مشخص است. هر مسافر فقط می‌تواند تا ۱۵۰ گرم طلای ساخته‌شده (زیورآلات شخصی) بدون جواهرات گران‌بها همراه داشته باشد. خروج هر نوع شمش طلا، طلای آب‌ شده یا سکه بهار آزادی و سایر مسکوکات طلا به‌صورت تجاری ممنوع است و صرفاً با مجوز بانک مرکزی امکان‌پذیر خواهد بود. بنابراین اگر قصد سفر خارجی دارید، باید بدانید که همراه داشتن بیش از حد مجاز، منجر به توقیف و پیگرد قانونی خواهد شد.

تفاوت خروج طلای زینتی و تجاری از ایران

طلای زینتی مانند النگو، گردنبند یا انگشتر تا سقف ۱۵۰ گرم به‌عنوان استفاده شخصی قابل‌حمل است. اما در مورد طلاهای تجاری شامل شمش زربد، طلای آب‌شده و سکه پارسیان، هیچ مقدار مشخصی برای خروج مجاز نیست و حتی حمل مقدار کم آن‌ها نیز بدون مجوز رسمی از بانک مرکزی ممنوع است. این تفکیک به‌منظور جلوگیری از قاچاق طلا و کنترل بازار داخلی در قوانین گمرکی ایران لحاظ شده است.

تشریفات گمرکی برای خروج طلا

خروج طلا از کشور یکی از حساس‌ترین مراحل در سفرهای بین‌المللی است. مأموران گمرک در مبادی خروجی وظیفه دارند میزان طلای همراه مسافر را بررسی کنند و مطابقت آن را با قوانین رسمی بسنجند. هرگونه تخطی از این مقررات می‌تواند منجر به توقیف طلا و مشکلات قانونی شود. طبق اطلاعیه گمرک ایران باید به 3 مورد زیر توجه داشته باشید:

• طلای همراه مسافر در مبادی خروجی توسط مأموران گمرک بررسی و وزن‌کشی می‌شود.

• در صورت تجاوز از حد مجاز (۱۵۰ گرم زیورآلات شخصی)، مازاد آن توقیف خواهد شد.

• همراه داشتن فاکتور خرید رسمی از طلافروشی دارای مجوز اتحادیه می‌تواند روند بررسی را آسان‌تر کند.

مقررات ورود طلا به ایران

ورود طلا به کشور نیز مانند خروج آن تحت نظارت دقیق بانک مرکزی و گمرک ایران انجام می‌شود. هدف از این مقررات، کنترل جریان ورود فلزات گران‌بها، جلوگیری از قاچاق و حمایت از ثبات بازار داخلی است.

بر اساس بخشنامه بانک مرکزی:

• ورود طلا به ایران تنها از طریق مبادی رسمی امکان‌پذیر است.

• مسافران می‌توانند طلای زینتی شخصی همراه داشته باشند.

• ورود شمش طلا یا سکه طلا برای اشخاص حقیقی بدون مجوز قانونی ممنوع است.

وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:

۱ـ مطابق بند (و) ماده (۱) قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی ـ مصوب ۱۳۸۱ـ ، ورود فلزات گران­بها (طلا، نقره و پلاتین) به هر میزان و به صورت شمش استاندارد به عنوان یکی از انواع سرمایه های خارجی قابل ورود به کشور، توسط سرمایه گذاران خارجی در چهارچوب قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی و آیین نامه ی اجرایی آن پس از اظهار به گمرک و بدون ثبت سفارش، بلامانع است.

۲ـ مطابق تبصره (۲) ماده (۷۶) قانون امور گمرکی ـ مصوب۱۳۹۰ ـ ، ورود فلزات گران­بها (طلا، نقره و پلاتین) به هر میزان و به صورت شمش استاندارد توسط مسافر در چهارچوب قانون امور گمرکی پس از اظهار به گمرک و بدون ثبت سفارش، بلامانع است.

۳ـ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت امور اقتصادی و دارایی موظفند ظرف یک ماه شرایط مربوط به نحوه ارزشیابی، به کارگیری، ورود و خروج اصل و عواید سرمایه گذاری فلزات گران بها به صورت شمش استاندارد را در چهارچوب قوانین مربوط تهیه و حسب مورد برای تصویب هیأت وزیران و شورای پول و اعتبار ارائه نمایند.

عواقب عدم رعایت قوانین خروج طلا

بر اساس اطلاعیه‌های رسمی گمرک جمهوری اسلامی، هرگونه خروج طلا بیش از حد مجاز (۱۵۰ گرم زیورآلات شخصی) یا تلاش برای حمل طلای آب‌شده، شمش و سکه بدون مجوز، تخلف محسوب شده و مشمول قوانین قاچاق کالا و ارز می‌شود. این موضوع می‌تواند هم به توقیف طلا و هم به پیگرد قانونی منجر شود. در صورت تخطی از قوانین:

1. طلا توسط مأموران گمرک توقیف می‌شود.
2. پرونده قضایی برای شخص تشکیل خواهد شد.
3. در موارد سنگین، اتهام قاچاق ارز و طلا مطرح شده و جریمه‌های سنگین در پی خواهد داشت.

نکات مهم درباره خرید و حمل طلا

برای جلوگیری از مشکلات حقوقی در زمان سفر، رعایت چند نکته ضروری است. حمل طلا در فرودگاه تحت نظارت گمرک انجام می‌شود و کوچک‌ترین تخطی می‌تواند منجر به توقیف یا تشکیل پرونده قضایی شود.

• طلای زینتی: فقط تا ۱۵۰ گرم زیورآلات شخصی قابل‌حمل است.

• شمش، طلای آب‌شده و سکه (از جمله سکه پارسیان): خروج آن‌ها بدون مجوز بانک مرکزی حتی در مقادیر کم ممنوع است.

• فاکتور رسمی: همراه داشتن فاکتور خرید معتبر از طلافروشی مجاز می‌تواند فرآیند بررسی گمرک را ساده‌تر کند.

• بررسی قبل از سفر: پیش از پرواز، قوانین به‌روز گمرک و بانک مرکزی را از منابع رسمی مطالعه کنید تا دچار مشکل نشوید.

قوانین خروج طلا در مقایسه با سایر کشورها

مقررات حمل و خروج طلا در کشورهای مختلف تفاوت زیادی دارد و این تفاوت‌ها بیشتر به سیاست‌های ارزی و اقتصادی هر کشور برمی‌گردد.

• ایران: طبق قوانین گمرک، فقط خروج ۱۵۰ گرم طلای زینتی برای هر مسافر مجاز است. خروج شمش، طلای آب‌شده یا هر نوع سکه (از جمله سکه پارسیان) بدون مجوز بانک مرکزی حتی در مقادیر کم ممنوع است. هدف این محدودیت، جلوگیری از خروج سرمایه و کنترل بازار ارز است.

• ترکیه: مسافران می‌توانند تا ۵ کیلوگرم طلا (اعم از زیورآلات و شمش) بدون نیاز به اظهارنامه همراه داشته باشند. اگر وزن بیشتر باشد، باید به گمرک اعلام و مالیات پرداخت شود. این انعطاف‌پذیری باعث شده ترکیه به یکی از مراکز اصلی تجارت و ترانزیت طلا در منطقه تبدیل شود.

• امارات متحده عربی: در دبی، مسافران می‌توانند تا سقف ۱۰۰ هزار درهم معادل تقریبی ۲.۵ کیلوگرم طلا بدون نیاز به اظهار حمل کنند. بالاتر از این مقدار نیازمند اظهار در گمرک است. همین سیاست باعث شده دبی به “بازار جهانی طلا” مشهور شود.

در حالی که مسافر ایرانی تنها مجاز به ۱۵۰ گرم زیورآلات است، در کشورهای همسایه مثل ترکیه و امارات چندین کیلوگرم طلا بدون مشکل جابه‌جا می‌شود. این اختلاف بزرگ نشان می‌دهد که ایران یکی از سخت‌گیرانه‌ترین قوانین خروج طلا را دارد.

سوالات متداول

1. آیا می‌توان بیش از ۱۵۰ گرم طلا را با پرداخت جریمه یا مالیات از کشور خارج کرد؟
   خیر. خروج بیش از ۱۵۰ گرم زیورآلات شخصی برای هر مسافر به هیچ عنوان مجاز نیست و حتی با پرداخت جریمه یا مالیات هم امکان‌پذیر نمی‌باشد. مازاد بر این مقدار به‌صورت قانونی توقیف و مشمول قوانین قاچاق خواهد شد.
2. همراه داشتن طلا برای کودکان یا افراد خانواده هم جداگانه محاسبه می‌شود یا مجموعاً برای یک خانواده؟
   میزان مجاز برای هر مسافر به‌صورت جداگانه محاسبه می‌شود. بنابراین یک خانواده ۴ نفره می‌تواند در مجموع تا ۶۰۰ گرم طلای زینتی (۱۵۰ گرم برای هر نفر) همراه داشته باشد، به شرط اینکه طلاها به نام هر فرد و به‌صورت واقعی حمل شود.
3. اگر طلای همراه مسافر فاکتور نداشته باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟
   نداشتن فاکتور رسمی از طلافروشی‌های دارای مجوز، می‌تواند باعث شک در منشأ طلا شود. در این حالت مأموران گمرک اختیار دارند طلای همراه مسافر را توقیف کرده و تا زمان اثبات اصالت و قانونی بودن آن، اجازه خروج ندهند.
4. آیا خروج النگو و گردنبند عادی با نگین‌های قیمتی (الماس یا سنگ‌های گران‌بها) هم مجاز است؟
   خیر. حتی اگر وزن طلا کمتر از ۱۵۰ گرم باشد، وجود سنگ‌های قیمتی یا الماس در زیورآلات باعث ممنوعیت خروج آن می‌شود. این مورد در بخشنامه‌های گمرک صراحتاً ذکر شده است.
5. امکان حمل طلای سفید یا طلای ۱۸ عیار هم مشمول همان ۱۵۰ گرم می‌شود یا استثنائی دارد؟
   بله. نوع و عیار طلا تفاوتی ندارد. چه طلای سفید، چه طلای ۱۸ عیار یا ۲۴ عیار، سقف مجاز حمل برای هر مسافر همان ۱۵۰ گرم زیورآلات شخصی بدون سنگ قیمتی است.
6. تفاوت قوانین برای خروج طلای ساخته‌شده با طلای آب‌شده در عمل چیست؟
   طلای ساخته‌شده (انگشتر، گردنبند، النگو) تا ۱۵۰ گرم قابل حمل است. اما طلای آب‌شده، شمش و سکه (مثل سکه پارسیان) جزو طلای تجاری محسوب می‌شوند و حتی در وزن کم هم بدون مجوز بانک مرکزی ممنوع هستند.
7. آیا خروج طلا از مرزهای زمینی (مثلاً ترکیه یا عراق) همان محدودیت‌های فرودگاه را دارد؟
   بله. این مقررات مربوط به کل مبادی رسمی کشور است. تفاوتی ندارد که خروج از مرز هوایی، زمینی یا دریایی انجام شود؛ همان محدودیت‌های ۱۵۰ گرم زیورآلات شخصی اعمال خواهد شد.
8. اگر بیش از حد مجاز طلا همراه داشته باشیم و مأموران گمرک کشف کنند، آیا امکان بازگرداندن طلا به داخل کشور وجود دارد یا حتماً ضبط می‌شود؟
   در بسیاری از موارد، طلای مازاد توقیف می‌شود و امکان بازگرداندن سریع آن به داخل کشور وجود ندارد. اگر ارزش طلا زیاد باشد، پرونده قاچاق تشکیل شده و فرآیند قضایی آغاز می‌شود.
9. مجازات قاچاق طلا در مقادیر سنگین دقیقاً شامل چه جرایمی است؟

   طبق قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در صورت قاچاق طلا در مقادیر سنگین، تمام طلای کشف‌شده ضبط می‌شود و فرد متخلف علاوه بر آن، به پرداخت جریمه نقدی چند برابر ارزش کالا محکوم خواهد شد. در پرونده‌های عمده و گسترده نیز امکان صدور حکم حبس تعزیری وجود دارد. میزان دقیق مجازات به حجم تخلف و تشخیص دادگاه بستگی دارد.

10. آیا برای افراد حقوقی (شرکت‌ها) قوانین متفاوتی برای خروج شمش یا سکه وجود دارد؟
    بله. اشخاص حقوقی (شرکت‌های دارای مجوز) می‌توانند با اخذ مجوز رسمی از بانک مرکزی و طی مراحل قانونی، شمش یا سکه طلا را به‌صورت تجاری صادر کنند. اما اشخاص حقیقی (افراد عادی) حتی با مقدار کم هم مجاز به خروج طلای تجاری نیستند.

جمع‌بندی

قوانین خروج طلا از ایران بسیار سخت‌گیرانه است. تنها طلای زینتی تا سقف ۱۵۰ گرم مجاز است و خروج هرگونه شمش، طلای آب‌شده یا سکه به‌صورت شخصی ممنوع است. بنابراین اگر قصد سرمایه‌گذاری دارید، بهتر است به جای حمل طلا، در داخل کشور اقدام به خرید طلای آب‌شده، خرید شمش زربد یا خرید سکه پارسیان کنید که هم قانونی است و هم امنیت بیشتری دارد. رعایت این قوانین علاوه بر جلوگیری از مشکلات حقوقی، باعث حفظ سرمایه شما نیز خواهد شد.